Mộc Châu: Về bán Áng xem lễ hội Hết Chá

Mỗi độ hoa ban rộ nở cũng là lúc người Thái ở Bản Áng cùng nhau tổ chức lễ hội để bày tỏ lòng thành kính với thầy mo, người mà dân bản đôi khi nhờ cậy mỗi khi có bệnh hoặc vấn đề về tâm linh. Nhưng lễ hội này vẫn còn khá xa lạ với nhiều du khách đến Du lịch Mộc Châu.

Lễ hội Hết Chá (kết thúc mùa ban nở) thường diễn ra thường niên từ 23 đến 26 tháng 3. Qua thời gian, lễ hội Hết Chá đã bị mai một, không được truyền lại cho con cháu. Hiện nay Bản Áng (xã Đông Sang, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La) đã khôi phục lại được lễ hội này. Lễ hội Hết Chá của đồng bào dân tộc Thái trắng Bản Áng thường diễn ra 2 - 4 ngày liên tục, với quy mô hộ gia đình. Đây là lễ ăn Tết chia tay với mùa xuân của người Thái trắng, để bước vào sản xuất vụ mùa trong năm tới đạt kết quả tốt.

Lễ hội Hết Chá là một sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của đồng bào dân tộc Thái trắng ở Sơn La, với mục đích gắn kết cộng đồng, làng bản, mong muốn tổ tiên phù hộ để công việc suôn sẻ, mang đậm văn hóa dân tộc Thái vùng Mộc Châu (Sơn La). Đây cũng là dịp để trai gái tìm hiểu, yêu nhau, thể hiện nét đẹp văn hóa ứng xử trong tình yêu đôi lứa của đồng bào Thái trắng.

Nói về nguồn gốc của lễ hội, chuyện kể rằng xưa kia người Thái rất nghèo, không có tiền mua thuốc chữa bệnh, thường đến nhờ thầy mo (thầy cúng). Thầy mo dùng mẹo và nhờ thần linh nên đã chữa được bệnh cho dân làng. Để tỏ ơn cứu chữa, nhiều người xin được làm con nuôi của ông và rồi cứ mỗi dịp cuối năm, thường vào 29, 30 Tết, con cháu lại đến tạ ơn.

Nhưng thời điểm đó thầy đang bận rộn cho Tết nên ấn định lễ tạ ơn sẽ tổ chức vào mỗi tháng 3 hàng năm, khi hoa ban vào độ nở rộ nhất, măng rừng bắt đầu đắng và mọi người chuẩn bị cho vụ mùa mới sắp diễn ra. Từ đó Lễ hội Hết Chá ra đời, trở thành nét sinh hoạt văn hóa tâm linh sâu sắc, mang ý nghĩa đoàn kết cộng đồng, cũng là dịp cầu an năm mới và thể hiện lòng biết ơn giữa người với người.

Không gian và quy mô tổ chức Hết Chá không cầu kỳ tốn kém. Phần hội của Hết Chá vui nhộn, thể hiện tinh thần thượng võ, khơi dậy nền văn minh lúa nước của dân tộc.

Thày cúng gia đình dẫn sư phụ của mình đi chém tà ma, vừa đi vừa vung kiếm theo nhịp "Tẳng bụ" đến gốc cây Chá.

Những thiếu nữ Thái trong điệu Xòe Chá

Tập trâu cày ruộng, một nghi thức không thể thiếu trong Lễ hội Hết Chá

Tái hiện cảnh trai gái giao duyên đi hái măng rừng

Mọ mun (thầy cúng) cầm kiếm và Mọ lán (thầy cúng khác đến giúp việc) khiêng những đồ con nuôi (lúc liểng) ở khắp nơi bản trên, mường dưới đến tặng (gồm gạo, gà, cá, xôi, trứng, rượu) vào nhà và nếm thử xem tấm lòng con nuôi có thực sự quý mình không.

Lúc liểng (con nuôi) ở khắp nơi bản trên mường dưới lần lượt đến "sống chướng liểng" - tặng quà, mời rượu nhân dịp bố nuôi làm Hết Chá

Một nghệ nhân thổi Pí Mun  - một loại sáo thổi đệm cho thầy Mo cúng khi làm lễ, có âm trầm bổng như sáo người Mông

Những cô gái xinh đẹp, hoạt bát, nhanh nhẹn đến giúp việc hành lễ (gọi là Báo Sạo Chá) trong công việc của mình là "Tắng Bụ và Xòe Chá" , tức là làm nhạc công và chuyên múa Xòe Chá

Posted in: Tin Tức Du Lịch